Europa De kans dat Europa zich de komende jaren tot een superstaat ontwikkelt, acht hij klein. Veel waarschijnlijker is het dat de lidstaten kiezen voor een Europa van meer snelheden. Mathieu Segers, hoogleraar eigentijdse Europese geschiedenis en Europese integratie aan Maastricht University, over de EU van 2050. De mensheid heeft drie soorten ideeën, citeert Mathieu Segers de beroemde Oostenrijkse econoom Joseph Schumpeter. Ideeën die na een nachtje slapen al waardeloos blijken te zijn, ideeën die wat langer beklijven en de echte grote ideeën, die langer meegaan dan een generatie. Deze laatste categorie ideeën heeft het vermogen een nieuwe vorm aan te nemen als andere tijden of omstandigheden dat vragen, zonder het wezen van het idee te verliezen. Het idee van de Europese integratie, begonnen in de jaren vijftig van de vorige eeuw, gaat al langer dan een generatie mee. Segers: ‘Dat bewijst dat het een groot idee is. Het wezen van het idee deugt: de lidstaten dragen beleidsautonomie over om te komen tot duurzame samenwerking, stabiliteit, vrede en welvaart. Bij klassieke vormen van internationale samenwerking zijn de afspraken alleen houdbaar zolang de verdragsluitende landen vinden dat ze eraan gebonden zijn. In Europa gaan we een stap verder en leggen we de bewaking van de afspraken neer bij bovenstatelijke instituties, zoals de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Europees Hof. Zoals Jean Monnet, de grondlegger van de EU, zei: niets is mogelijk zonder mens, niets is duurzaam zonder instituties.’ Door deze verankering in instituties is de EU beter bestand tegen tegenslag, aldus Segers, maar niet oneindig. ‘Met de crisis van de banken, euro, economie, migratie en veiligheid heeft Europa het zwaar te verduren. We staan nu op een breekpunt. Gaat het Europese idee de komende generaties nog mee of is dit het begin van het einde?’ Zegt u het maar. ‘Ik zie twee grote problemen. De Europese integratie is een uniek experiment in de internationale betrekkingen. Dit nieuwe en revolutionaire is niet alleen een kracht, maar ook een zwakte. In moeilijke tijden is er namelijk geen voorbeeld om op terug te vallen, en dat creëert onzekerheid. Het tweede probleem is dat we vooralsnog slecht in staat zijn om de EU en de Europese integratie adequaat te omschrijven. Voor duiding en houvast grijpen we terug naar concepten die we beter kennen – de federatie of de natiestaat – maar beide sluiten niet aan bij de werkelijkheid. De EU is immers geen federatie, maar de lidstaten zijn ook geen klassieke natiestaten meer, omdat ze een deel van hun autonomie hebben overdragen. We bevinden ons dus in een soort tussengebied dat we niet kunnen omschrijven. Dat is een recept voor onbegrip, verwarring en frustratie. Jacques Delors, oud-voorzitter van de Europese Commissie, zei: de EU is geen ufo maar een upo, een unidentified political object. Iedereen kan er alles in zien. Dat werkte in een tijd dat de Europa de high politics – onderwerpen die er werkelijk toedoen, zoals oorlog, leven en dood – had uitbesteed aan de Navo en de Verenigde Staten. Maar die tijd is voorbij. Nu moet Europa zélf handelen, en niet alleen een agenda voor de interne markt formuleren, maar ook een politieke agenda. Daarvoor is het eerst nodig om te bepalen welke politieke → Wie is Mathieu Segers? Mathieu Segers (1976) studeerde politicologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij promoveerde als historicus, met een proefschrift over de Frans-Duitse relaties ten tijde van de Europese integratie in de jaren vijftig. Segers werkte als universitair docent aan de Radboud Universiteit en als universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht. Sinds 2016 is hij hoogleraar eigentijdse Europese geschiedenis en Europese integratie aan Universiteit Maastricht en decaan van University College Maastricht. Segers is verbonden aan de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en schrijft columns voor Het Financieele Dagblad en De Groene Amsterdammer. SERmagazine 21 Model voor Europa

Pagina 22

Scoor meer met een online winkel in uw clubbladen. Velen gingen u voor en publiceerden onderwijsmagazines online.

SERmagazine september 2017 Lees publicatie 10Home