1950 1954 1957 1965 1968 1970 Paasbestand in 1973 dankzij SER-voorzitter De Pous doorbrak stakingsgolf In het voorjaar 1973 was Nederland het toneel van massale stakingen. De werknemers wilden ‘centen’ in plaats van ‘procenten’. SER-voorzitter Jan de Pous deed een succesvolle oproep om de stakingen te onderbreken en de gesprekken te hervatten. TEKST Elke van Riel FOTO Spaarnestad Fotobijschrift_wit Na een lange naoorlogse periode die juist gekenmerkt werd door harmonie, bracht de economische stagnatie van de jaren zeventig grote polarisatie tussen de sociale partners. Vanaf 1970 werd bovendien spreiding van macht, kennis en inkomen een belangrijk thema. Begin 1973 ontstond een groot cao-conflict tussen werkgevers en werknemers. Inzet was de vraag in hoeverre er loonnivellering moest komen. De bonden vonden dat de verdeling van de beschikbare loonruimte eerlijker moest: zij wilden maximering van de prijscompensatie, waarbij loonsverhogingen zouden worden betaald in ‘centen’ en niet in ‘procenten’ en drongen aan op uitbreiding van de werkingssfeer van cao’s naar andere werkgevers. Werkgevers en werknemers stonden lijnrecht tegenover elkaar. Op 20 februari 1973 probeerden de drie Industriebonden NVV, NKV en CNV Hoogovens op de knieën te krijgen door een staking af te kondigen. Na een week spande de staalgigant een kort geding aan tegen de bonden. De rechter gaf het bedrijf gelijk, de staking was voorbij. Wel sloegen de stakingen over naar andere bedrijven. Op 1 maart stelden de werknemers van Machinefabriek Breda een ultimatum. Dat gebeurde vervolgens ook bij Ericsson in Rije, Stork in Boxmeer en Dongen, DAF in Eindhoven, Lips in Drunen, VBF in Oosterhout en De Schelde in Vlissingen. Hiermee brak een periode aan met voor Nederland de meest massale stakingen na de Tweede Wereldoorlog. Uiteindelijk legden ongeveer 80.000 werknemers in tweehonderd bedrijven in verschillende sectoren door het hele land het werk neer. De stakingen kostten de bonden ruim 7,7 miljoen euro. Meer dan de helft kwam voor rekening van de Industriebond NVV. Pasen In april 1973, net voor Pasen, werd SER-voorzitter Jan de Pous gevraagd op te roepen tot een bestand. Voordeel hiervan was dat de bonden voor hun achterban niet als de ‘boosdoeners’ zouden verschijnen. Een bestand was financieel aantrekkelijk, omdat de bonden tijdens de vrije paasdagen geen stakingsgelden hoefden uit te keren. De SER-voorzitter stemde toe, op één voorwaarde: dat de bonden zouden garanderen dat de staking inderdaad zou worden afgeblazen. Vlak voor Pasen, op 16 april 1973, riep De Pous in het NOSjournaal de partijen op om de onderhandelingsgesprekken 20 JULI/AUGUSTUS 2010 - NRS.7/8 Pagina 13
Pagina 15Heeft u een studiegids, digitaal bladeren of digitale brochures? Gebruik Online Touch: relatiemagazine converteren naar een digitale publicatie.
Historische reeks SERmagazine Lees publicatie 10Home