1973 1982 1992 1995 2002 2010 worden gehouden met het emancipatieaspect, zijnde een doelstelling van ‘hogere orde’. In het COV-advies worden de SER-doelstellingen opnieuw geformuleerd: bevordering van een evenwichtige economische groei binnen het streven naar een duurzame ontwikkeling, een zo groot mogelijke arbeidsparticipatie en een redelijke inkomensverdeling. Zwakke punten Volgens aantredend SER-voorzitter Rinnooy Kan introduceert het COV-advies ‘een breed welvaartsbegrip met economische, sociale én ecologische doelstellingen’. Theo Quené, SER-voorzitter van 1985 tot 1996, vindt het COV-advies vooral van grote betekenis omdat het de zwakke punten van Nederland in onderlinge samenhang en in Europees verband onder ogen ziet. In de jaren negentig gaat Nederland gebukt onder een lage participatiegraad in arbeidsjaren en een hoge collectieve lastendruk. Dit leidde er in 1990 al toe dat toenmalig premier Ruud Lubbers met zijn constatering ‘Nederland is ziek’ de zaak op scherp zette. Op dat moment hadden ongeveer 900.000 Nederlanders een uitkering wegens arbeidsongeschiktheid. Lubbers verklaarde dat hij zou opstappen als dit aantal het miljoen zou bereiken. ‘Nieuw in het COV-advies is dat de arbeidsparticipatie sterk naar voren wordt geschoven. In de periode daarvoor stond de vermindering van de werkloosheid centraal’, zegt Marko Bos. ‘Het COV-advies kijkt echter ook naar inactieve groepen, zoals arbeidsgehandicapten. In die tijd begint de opvatting over arbeidsongeschiktheid te veranderen. Niet wat iemand níét kan, maar wat iemand nog wél kan, komt centraal te staan.’ Het advies gaat verder in het spoor van het in 1990 verschenen WRR-advies Een Werkend Perspectief: arbeidsparticipatie in de jaren ’90. Trage besluitvorming Het eerste deel van het COV-advies wordt in Den Haag met instemming begroet. Het ingezette sociaal-economisch beleid werpt al snel vruchten af. Tijdens de paarse kabinetten (1994 - 2002) daalt de werkloosheid, stijgt de economische groei en worden de staatsfinanciën gezond gemaakt. Het tweede deel van het COV-advies, over de mogelijkheden en grenzen van de overlegeconomie, ligt moeilijker. Volgens het SER-advies draagt de overlegeconomie bij aan de concurrentiepositie van Nederland en levert zij zelfs een voorsprong op. ‘Wel moet de overlegeconomie openstaan voor actuele maatSER-voorzitter Theo Quené begroet vicevoorzitters Alexander Rinnooy Kan (VNO) en Johan Stekelenburg (FNV) voor de vergadering waarin het COV-advies wordt vastgesteld schappelijke veranderingen, zoals een sterkere marktwerking, internationalisatie van de economie en beleid, individualisering en emancipatie van burgers en decentralisatie van openbaar bestuur en van sociaal-economische verhoudingen.’ In die tijd klinkt er echter steeds luidere kritiek op het functioneren van de SER. Het sociaal-economisch overleg zou de besluitvorming vertragen. Er gaan aan het Binnenhof stemmen op om de adviesplicht van de raad af te schaffen. Het COV-advies spreekt zich hiertegen uit. De SER is van mening dat de wettelijke adviesplicht ‘een expliciete erkenning vormt voor het niet-vrijblijvende karakter’ van de overlegeconomie. De voordelen ervan zijn volgens de raad groot: ‘Handhaving van de adviesplicht ‘dwingt’ sociale partners tot consistentie in standpunten; brengt de overheid niet in de verleiding om adviezen die haar wellicht niet goed uitkomen maar niet te vragen; vormt de erkenning van de bijdrage die advisering in beginsel levert aan de kwaliteit en de openheid van de beleidsvorming en voorkomt dat het wel of niet advies vragen – in plaats van de inhoudelijke vragen – in het middelpunt van de discussie komt te staan.’ De SER wil zich er wel op vastleggen om voortaan ‘binnen redelijke termijnen’ met adviezen te komen. Deze toezegging kan echter niet voorkomen dat de adviesplicht drie jaar later, opnieuw een historisch moment, toch wordt afgeschaft. Het COV-advies mag dan de moeder aller adviezen heten, het is niet het laatste moederlijke advies dat (deels) in de wind wordt geslagen. n SERmagazine 21 advies Convergentie en Overlegeconomie

afschaffing van de adviesplicht

Heeft u een editie, digi-magazine of web verenigingsbladen? Gebruik Online Touch: mailing naar een digitale publicatie omzetten.

Historische reeks SERmagazine Lees publicatie 10Home