We kunnen ervoor zorgen dat mensen op termijn zoveel inkomen hebben dat huur- en zorgtoeslag niet meer nodig zijn pensionering dus totaal verschillend. De huurder zou na z’n pensionering wel wat meer te besteden willen hebben. De koper had wellicht in de fase waarin hij een jong gezin had wat meer bestedingsruimte willen hebben. Je kunt dus zeggen: óf de huurder heeft te weinig gespaard óf de koper heeft te veel gespaard, maar misschien zijn beide wel waar.’ Welvaartswinst Dit voorbeeld laat volgens Kalshoven zien dat zowel de huurder als de koper slechter af zijn dan ze in de ideale situatie hadden kunnen zijn. ‘Als we er met beter beleid voor zouden zorgen dat kopers eerder in hun leven wat meer hebben te besteden en huurders juist later, dan wordt de consumptieve bestedingsruimte meer gelijkmatig over het leven verdeeld. Dat levert concrete welvaartswinst op, blijkt uit berekeningen van Netspar. In dit voorbeeld, bij een betere afstemming tussen het pensioenstelsel en de woningmarkt gaat het om 3 tot 5 procent meer welvaart.’ Als ander actueel voorbeeld noemt hij de ‘tsunami’ van zzp’ers op de arbeidsmarkt van de afgelopen jaren, waardoor de sociale zekerheid en het pensioenstelsel in hun voegen kraken. ‘Voor een kleine groep zzp’ers is het prima dat ze niet verplicht zijn voor hun pensioen sparen, maar voor de bulk niet. Zij hebben nu wellicht een redelijk goed inkomen, maar komen straks van een koude kermis thuis als ze nauwelijks of geen pensioen blijken te hebben. Of eerder, als ze arbeidsongeschikt worden. Hoog tijd dus om op dit punt arbeidsmarkt, sociale zekerheid en pensioenen beter op elkaar af te stemmen.’ Sociaal contract De vraag is: hoe gaan we dat aanpakken? ‘Een olifant eet je in stukjes’, zegt Kalshoven. ‘Dit vraagstuk is te omvangrijk om in al z’n facetten te doordenken. Natuurlijk kunnen we niet met een big bang alle domeinen in één keer van nieuwe wetten en regels 12 OKTOBER 2017 - NR. 10 voorzien. In ons laatste boek hebben we dat wél gedaan, om een stip op de horizon te zetten. We hebben alle bestaande regelgeving weggedacht en vervolgens per domein bekeken welke problemen er zijn en hoe die kunnen worden opgelost.’ Op die manier zijn Kalshoven en Zonderland gekomen tot een nieuw ‘sociaal contract’: een set rechten en plichten waarover de leden van de maatschappij afspraken met elkaar maken. Zorg- en huurtoeslag en hypotheekrenteaftrek komen in het nieuwe sociaal contract niet terug, leerplicht en zorgverzekering wel. ‘De domeinen zorg en onderwijs hebben we op hoofdlijnen goed geregeld. Daar hoeft niet zoveel in te veranderen. De belangrijkste uitdaging is om de kosten van de zorg te beperken, met behoud van kwaliteit. Dat kan alleen door de discussie te voeren over de vraag: moet iemand van 83 jaar in alle gevallen een dure chemo krijgen? Die vraag is taboe, maar we móeten dat gesprek voeren om de zorg betaalbaar te houden.’ Woningmarkt Voor de andere vier domeinen – arbeidsmarkt, wonen, pensioen en sociale zekerheid – is de discussie volgens Kalshoven nog moeilijker, want die domeinen zijn in de basis níet goed geregeld. ‘Op de woningmarkt bijvoorbeeld stimuleren we de vraag naar woningen door middel van hypotheekrenteaftrek, huurtoeslag en kunstmatig lage huren in de sociale huursector. De woningmarkt kan niet zonder al die regels, maar is daardoor wel zo rot als een mispel geworden. We pompen geld rond en prijzen zijn niet echte marktprijzen. De redenen die er voorheen waren om dit soort regels op te stellen, gelden nu niet meer. Tijd dus om die regels op te ruimen.’ Dat gaat niet van de ene op de andere dag. ‘Als je de hypotheekrenteaftrek in één keer afschaft, vraag je om problemen. Maar het kan geleidelijk, waar de afgelopen jaren al een begin mee is gemaakt. Smeer Pagina 11

Pagina 13

Heeft u een vaktijdschrift, onlinepublisher of web studiegidsen? Gebruik Online Touch: onderwijs catalogus online uitgeven.

SERmagazine oktober 2017 Lees publicatie 16Home