Jorien Fase: De wil om te leren kun je niet afdwingen SER-scriptieprijs De werknemer van de 21e eeuw raakt nooit uitgeleerd. Daar is iedereen het tegenwoordig wel over eens. Jorien Fase (26) onderzocht voor haar masterscriptie Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit welke factoren ‘een leven lang leren’ in het middensegment van de arbeidsmarkt beïnvloeden, toegespitst op de zorg- en welzijnssector. Fase liep voorafgaand aan haar scriptieperiode stage bij de Onderwijsraad in Den Haag. ‘Daar kwam ik al veelvuldig met het onderwerp in aanraking.’ In haar scriptie – Leven lang leren, mij een zorg?! – wilde ze de kennis over de aansluiting van het middelbaar beroepsonderwijs op de arbeidsmarkt verder ontwikkelen. ‘Wat zijn de knelpunten, waar liggen de kansen?’ Ten aanzien van het middensegment, dus arbeidskrachten met een diploma op de niveaus 2, 3 of 4 van het mbo, is namelijk nog niet veel bekend. ‘Denk hierbij aan verpleegkundigen (niveau 4) of pedagogisch medewerkers (niveau 3) in de kinderopvang.’ ‘Ik heb eerst een theoretisch kader geschetst’, zegt Fase. Ze kwam tot een opsplitsing op micro-, meso en macroniveau. ‘Op microniveau gaat het om de werknemer enerzijds en de werkgever anderzijds. Wat zijn de “leerbereidheidskenmerken” van de werknemer? En hoe zit het met het leerklimaat? Op mesoniveau zijn sector en cao, de regio en brancheverenigingen belangrijk. Die laatste heeft ten aanzien van de overheid, en ook richting de werkgevers veel invloed. Op macro niveau gaat het over het vraag- en aanbodaspect, en ook de rol van de overheid. Hierbij speelt wetgeving natuurlijk mee – denk aan de verplichte BIG-registratie voor sommige beroepen – en de overheid heeft ook indirect invloed. Bijvoorbeeld door regelingen voor kinderopvang toeslag. Als daarin gesneden wordt, maken minder ouders gebruik van kinderopvang en is er minder geld voor scholing binnen organisaties.’ Minder geld betekent niet dat er dan op de werkvloer ook minder geleerd wordt, ontdekte Fase. ‘Als het potje met geld leeg is, worden mensen creatiever; informeel leren komt in beeld. Bijvoorbeeld via leersessies van collega’s onderling; ze filmen elkaar op de werkvloer en gaan daarover vervolgens in gesprek.’ Fase zette een case study op poten, waarbij ze zich richtte op kinderopvang, verpleeghuizen, woonzorgcentra, thuiszorg en ziekenhuizen. Ze nam interviews af met werknemers in verschillende rollen en werkomgevingen. ‘Met leidinggevenden en personeel, maar ook met opleidingsfunctionarissen. En waar de één in een hiërarchische omgeving opereerde, was de ander onderdeel van een zelfsturend team.’ Fase ontdekte uiteindelijk dat veel factoren samen bepalen in welke mate een arbeidskracht ook tijdens zijn werkzame leven blijft leren. ‘Het is bijvoorbeeld heel belangrijk dat werkgevers aansluiten bij het individu. Zeer generaliserend gesproken zijn werknemers in het middensegment wat onzekerder als het op scholing aankomt; ze hebben niet altijd goede schoolervaringen.’ Maar ook sociale partners, opleidingsfondsen, brancheorganisaties en overheden kunnen stuk voor stuk de leerparticipatie in het middensegment vergroten, wijst haar onderzoek uit. ‘Intensieve samenwerking is hierbij cruciaal.’ ‘Maar uiteindelijk kun je de wil om te leren niet afdwingen. Die moet echt bij de werknemer vandaan komen’, besluit Fase. ‘De vanzelfsprekendheid van een leven lang leren tijdens het werkzame leven, moet dan ook al aan het begin van de schoolcarrière het uitgangspunt zijn.’ Fase is inmiddels werkzaam als beleidsadviseur Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). n SER-scriptieprijs Elke twee jaar beloont de SER de beste masterscriptie in het wetenschappelijk onderwijs met de SERscriptieprijs. De scriptie moet gaan over een sociaaleconomisch onderwerp of één van de andere werkterreinen van de SER. Hoofdprijs is een geldbedrag van 2.000 euro. Ook mag de prijswinnaar spreken tijdens de openbare raadsvergadering en een dagje meelopen met de SER-voorzitter. De overige genomineerden krijgen elk 500 euro. SERmagazine 13 Pagina 12

Statushouders

Interactieve e-catalogus, deze krant of onderwijs catalogus is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het converteren naar een online publicatie van digi reisgidsen.

SERmagazine juni 2018 Lees publicatie 23Home