We moeten ook anders gaan eten. Dat is een thema waar de politiek op kousenvoeten omheen loopt. Niets zo gevoelig als beslissingen over wat we eten. Maar ik kan simpelweg geen som maken waarin we de opwarming van de aarde tot 2 of zelfs tot 1,5 graad beperken, zonder daar een dieetverandering bij te betrekken. Vlees en zuivel zijn nu eenmaal slecht voor het klimaat en ook voor het watergebruik. Voor 3 ons biefstuk is 4500 liter water nodig. Alle innovatiekracht is nodig om het zonder fossiele brandstoffen te doen Het goede nieuws is dat er steeds meer mensen zijn die bewust consumeren. Het aantal vegetariërs en flexitariërs stijgt. Tegelijk kun je je afvragen of het voldoende is. Want Amerika heeft het net voor elkaar gekregen dat de Chinese markt wordt opengesteld voor rundvlees uit de Midwest. Als alle Chinezen meer vlees gaan eten, hebben we een enorm probleem.’ Ziet de toekomst er minder rooskleurig uit dan de tijd waarin we nu leven? ‘De vrees is dat het allemaal minder wordt, maar dat hoeft helemaal niet. Het wordt anders. Neem de stad, mijn specialisme. Mensen willen in toenemende mate in ‘De kostencurves van zonne- en windenergie gaan steil naar beneden’ de stad wonen en zijn bereid om daar heel veel geld per vierkante meter voor te betalen. Er is een enorm tekort aan binnenstedelijke woningen. De enige oplossing is gestapeld bouwen, ook al hebben projectontwikkelaars eindeloos volgehouden dat Nederlanders dat niet willen. Maar er is zoveel meer dan een huis met een tuintje of een flat. We kunnen nieuwe typen woonvormen ontwikkelen waar mensen enthousiast over worden. We zijn toe aan nieuwe woonconcepten. Bijvoorbeeld met een goede buitenruimte en met meer voorzieningen dichtbij. Er worden allerlei aannames gedaan over de toekomst, die helemaal niet zo vanzelfsprekend zijn als ze worden voorgesteld. Waarom ligt de toekomst van mobiliteit bij de zelfrijdende elektrische auto? We kunnen ook denken aan nieuwe typen collectief vervoer van deur tot deur, aan fietsen en aan lopen. Waarom zou je per maand 500 euro voor een eigen auto over moeten hebben?’ Tegen dat soort aannames komt u in het geweer? ‘De machtigste vorm van werken aan een gewenste toekomst is haar voor te stellen als een waarschijnlijke toekomst. Maar de macht om beelden in de discussie te krijgen, is ongelijk verdeeld. Het is mijn werk om een breed palet aan beelden te scheppen, zodat duidelijk wordt dat er wat te kiezen valt en er echt een debat ontstaat. Ik zou graag zien dat we de Nederlandse traditie van ontwerpend onderzoek weer mobiliseren om meervoudige beelden neer te zetten van hoe Nederland eruit kan zien in 2050. Hoe combineren we de klimaatopgave met een sociaal intensieve stad, met een goed functionerend Nederland en de Sustainable Development Goals? Hoe verlagen we het energieverbruik en waar gaan we alle energie die we dan nog nodig hebben, opwekken?’ Heeft de overheid daar een belangrijke rol in? ‘De politiek stelt zichzelf graag voor als leidend, maar als je het nuchter bekijkt, is de overheid eerder een volger. In het beste geval een first volger. Shell, DSM en andere grote bedrijven hebben aangekondigd dat zij zich gaan inzetten voor een versnelling van de energietransitie. Maar de politiek hannest en denkt te klein. Het minste wat de overheid kan doen is innovatie mogelijk maken door de regelgeving aan te passen, bijvoorbeeld door duurzame normen en standaarden in te stellen. À propos, fossiele brandstoffen worden nog steeds massief door overheden wereldwijd gesubsidieerd, terwijl dat tegen hun eigen doelstellingen ingaat. Dat heeft 10 SEPTEMBER 2017 - NR.9 Pagina 9

Column: De toekomst is nu

Interactieve erapport, deze uitgave of reisgids is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal publiceren van internet spaarprogramma.

SERmagazine september 2017 Lees publicatie 10Home