energietransitie In 2050 moet de wereld fossielarm zijn. Gaan we dat echt halen? En hoe ziet onze samenleving er dan uit? Maarten Hajer, hoogleraar Urban Futures aan de Universiteit van Utrecht, houdt zich dagelijks met die vragen bezig. Niet alleen met al zijn kennis, maar ook met zijn verbeeldingskracht. Want beelden hebben macht. Hij is een analyticus die de voors en tegens tegenover elkaar zet en de resultaten meet. Maar ook een romanticus die beelden schept van hoe de toekomst er uit kan zien, wat de keuzes zijn en wat ervoor nodig is. En dan bij voorkeur samen met ontwerpers, deskundigen, overheden, mensen uit het bedrijfsleven en burgers. De titel van de oratie waarmee hij in maart 2017 als hoogleraar Urban Futures in Utrecht aantrad, is De macht van de verbeelding. Vorig jaar ontwikkelde hij samen met landschapsarchitect Dirk Sijmons voor de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam de installatie An Energetic Odyssey. De animatie laat op spectaculaire wijze zien hoe de Europese doelstelling om in 2050 80 tot 95 procent minder CO2 uit te stoten, kan worden behaald door 25.000 windmolens op de Noordzee te bouwen. Op dit moment werkt hij voor het evenement Leeuwarden Friesland Culturele Hoofdstad 2018 aan de tentoonstelling Places of Hope, over vernieuwende initiatieven in rurale gebieden. Als er dus iemand is die beelden heeft van de samenleving in 2050, dan is het Hajer wel. Denkt u dat de doelstelling voor 2050 realistisch is? ‘Als we kijken naar waar we vandaan komen, dan hebben we reusachtige sprongen gemaakt, zowel met het Energieakkoord van de SER als met het Klimaatakkoord van Parijs. Maar als we kijken waar we naar toe moeten, zijn we nog maar net begonnen. De tussendoelen en maatregelen moeten steeds worden aangescherpt om het uiteindelijke doel te bereiken. We have to step up our game.’ Wat is er nodig om een energieneutrale samenleving en energievoorziening te realiseren? ‘In feite een nieuwe industriële revolutie. De hele industrialisatie draaide om de beschikbaarheid van goedkope fossiele brandstoffen. Eerst kolen, daarna olie en gas. In het begin kwam die olie haast spontaan naar boven, inmiddels zijn de kosten om olie te winnen met een factor 10 gestegen en hebben we ook oog gekregen voor de onbedoelde effecten op milieu en klimaat. De modernisering en de welvaartsgroei zijn heel erg geholpen door de goedkope beschikbaarheid van brandstof. We zullen al onze innovatiekracht moeten gebruiken om het zonder fossiele brandstoffen te doen. Het goede nieuws is dat de innovaties rond hernieuwbare brandstoffen veel sneller gaan dan verwacht. De kostencurves van zonne- en windenergie gaan steil naar beneden. Maar om de doelstellingen op tijd te halen, moeten we ook anders gaan wonen, rijden en eten.’ We moeten anders gaan leven? ‘Absoluut. Neem wonen: we moeten manieren vinden om woningen en gebouwen zonder gas te verwarmen. Dat begint in veel gevallen met goed isoleren om energie te besparen, maar soms zijn andere oplossingen beter: geothermie, restwarmte. Elke situatie vraagt een passende oplossing. We moeten op een andere manier naar steden en naar landelijke gebieden kijken. Wat mobiliteit betreft, we gaan snel afscheid nemen van de brandstofmotor. De auto-industrie richt zich nu op de elektrische of waterstofauto. Voor alle bedrijven is het van cruciaal belang om te zien waar de toekomst ligt en daar tijdig op in te spelen. En wetenschappers hebben de taak te bedenken of er nog andere toekomsten denkbaar zijn. → Wie is Maarten Hajer? Maarten Hajer (1962, Groningen) is faculteitshoogleraar Urban Futures aan de Universiteit van Utrecht sinds oktober 2015. Voor die tijd was hij onder meer hoogleraar Bestuur & Beleid aan de UvA en directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving. Hajer was Chief Curator van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam in 2016. Momenteel werkt hij aan de tentoonstelling Places of Hope voor Leeuwarden Friesland Culturele Hoofdstad 2018. SERmagazine 9 Energieneutraal

Pagina 10

Voor magazines, online club bladen en flyers zie het Online Touch CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een webshop in uw boeken.

SERmagazine september 2017 Lees publicatie 10Home