1950 1954 1957 1965 1968 1970 Vakbondsverzet tegen ‘knevelwet’ van Roolvink Loonpolitiek leidt tot SER-boycot De Wet op de loonvorming moest in 1968 een einde maken aan de loonexplosies die na het loslaten van de geleide loonpolitiek uitbraken. De nieuwe wet van minister Bauke Roolvink (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) gaf de regering de mogelijkheid een loonstop af te kondigen of cao’s niet algemeen verbindend te verklaren. Tot fel ongenoegen van de vakbeweging. Een boycot van de SER was het gevolg. TEKST Elke van Riel FOTO Spaarnestad Photo/Anefo Fotobijschrift_wit Na de Tweede Wereldoorlog was er in Nederland sprake van geleide loonpolitiek: de regering bepaalde binnen welke marges vakbonden en werkgevers onderhandelden. Deze vergaande overheidsbemoeienis met de lonen werd vlak na de oorlog algemeen noodzakelijk geacht vanwege de wederopbouw en het herstel van de economie. De werkgevers steunden de geleide loonpolitiek. Doordat de lonen lager waren dan de productiviteit, hadden ze ruimte om te investeren. De vakbondsbestuurders stonden eveneens achter de loonmatiging. Dit was namelijk gunstig voor de werkgelegenheid, zorgde voor inkomensnivellering en was goed voor de exportpositie van Nederland. Vanuit de achterban van de vakbonden kwam echter steeds meer kritiek. Vooral de bonden in de haven en de bouw wilden dat de vakcentrales afstapten van hun steun aan loonmatiging. In die sectoren was de arbeidsmarkt namelijk zo krap, dat de werkgevers er veel zwarte lonen betaalden. Die gingen uit boven wat de rijksbemiddelaars goed vonden. Loonexplosie Vanaf 1959 mocht de loonstijging per bedrijfstak verschillen, afhankelijk van de productiviteitsstijging. Loonafspraken die in de ogen van de regering te hoog waren, werden echter nog steeds onverbindend verklaard. Medeverantwoordelijk voor het invoeren van deze vrijere loonpolitiek was minister van Economische Zaken, Jan Willem de Pous, die later, in 1964, SER-voorzitter werd. In 1962 adviseerde de SER de loonvorming in handen te leggen van het georganiseerde bedrijfsleven. In 1963 deed de overheid inderdaad een stapje terug. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het loonbeleid kwam toen, in lijn met het SER-advies, primair te liggen bij de centrale werkgevers- en werknemersorganisaties in de 14 MEI 2010 - NR.5 Pagina 9
Pagina 11Scoor meer met een e-commerce shop in uw catalogi. Velen gingen u voor en publiceerden onderwijscatalogi online.
Historische reeks SERmagazine Lees publicatie 10Home